Bukowsko leży nad potokiem Bukowiec oraz Sanoczek w dorzeczu Sanu, 16 km na południowy zachód od Sanoka, na Pogórzu Bukowskim.
Pierwsze rodziny żydowskie osiedliły się w Bukowsku prawdopodobnie na przełomie XVII i XVIII wieku. W 1745 r. miejscowi Żydzi posiadali już drewnianą synagogę, która zlokalizowana była w północnej części rynku. W latach 60. XVIII w. w mieście odnotowano 56 Żydów. W tym czasie należeli oni do kahału w Rymanowie. W 1785 r. liczba Żydów wzrosła do 80 osób. Z kolei z 1790 r. pochodzi informacja o 18 rodzinach żydowskich. W tym czasie w Bukowsku istniała już samodzielna gmina żydowska. W 10 lat później liczba rodzin żydowskich wzrosła do 33 (127 osób), a w 1818 r. – do 166 osób. W 1835 r. na terenie tutejszej parafii rzymskokatolickiej mieszkało 170 Żydów. W 1870 r. bukowska gmina żydowska posiadała dwie bóżnice i cmentarz. Rabinem był tu wówczas Szlomo Halberstam, późniejszy rabin w Oświęcimiu i Wiśniczu, a od 1893 r. cadyk w Bobowej. W 1873 lub 1874 r. urodził się w Bukowsku jego syn Bencjon (Rebe z Bobowej), który po jego śmierci został słynnym bobowskim cadykiem. Bukowscy Żydzi zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem; prawie całkowicie kontrolowali handel w mieście (poza handlem mięsem wieprzowym i sprzedażą chrześcijańskich przedmiotów religijnych). Uczestniczyli także w targach, które corocznie odbywały się w Bukowsku w marcu. Pod koniec XIX w. Żydzi dominowali w mieście i bywali burmistrzami miasta. Silne wpływy mieli chasydzi, którzy posiadali co najmniej dwie bóżnice. Cadykami w Bukowsku byli: Eliezer Weisblum, po nim Meir Jehuda Szapiro (1846–1908) – wnuk cadyka Cwi Elimelecha z Dynowa, a potem jego syn Dawid Szapiro. Córka Meira poślubiła Eliezera, rabina w Grodzisku. W 1900 r. gmina żydowska liczyła 1587 osób, w tym w samym miasteczku mieszkało 748 Żydów, co stanowiło 75,5% ogółu mieszkańców. W Bukowsku wsi mieszkało ich 63, zaś w całym okręgu sądowym – 1852.
Na przełomie XIX i XX w. do żydowskich mieszkańców miasta należały wszystkie sklepy w mieście (ok. 30). Żydzi weszli także w posiadanie lub dzierżawę dóbr ziemskich. Funkcjonowały tu 3 banki żydowskie: od 1891 r. Towarzystwo Kredytowo–Oszczędnościowe, któremu prezesował Leib Margulies; od 1893 r. – Towarzystwo Zaliczkowe z prezesem Leibem Brandem; oraz Zakład Kredytowy. Emigracja do Ameryki oraz działania wojenne z przełomu 1914/1915 r. spowodowały spadek liczby mieszkańców miasteczka, w tym także Żydów. Z Bukowska pochodził Aleksander Atlas, ochotnik w Wojsku Polskim, później adwokat w Mielcu. Z Turzańska należącego do gminy żydowskiej w Bukowsku pochodził Herman Gruber – lekarz, ochotnik w Wojsku Polskim, uczestnik wojny polsko-ukraińskiej, który potem zamieszkał w Sanoku.
W 1918 r. doszło we wsi do antysemickiego incydentu, w wyniku którego okradziono miejscowych Żydów. Na początku lat dwudziestych pogorszyła się sytuacja ekonomiczna Żydów. Wielu z nich cierpiało głód. W 1922 r. w mieście wybuchł pożar, który strawił większość żydowskich domostw. W wyniku tych wydarzeń liczba wyznawców religii mojżeszowej zmniejszyła się o 1/3 w stosunku do stanu sprzed wybuchem I wojny światowej. W 1921 r. miasto liczyło 726 mieszkańców, w tym 494 Żydów. W Bukowsku – wsi było ich zaledwie 129 na 1747 mieszkańców. Natomiast na terenie całej żydowskiej gminy wyznaniowej mieszkało 623 Żydów. Należeli do niej m.in. Żydzi z Komańczy, skąd pochodził Alojzy Ehrlich – pierwszy indywidualny mistrz Polski w tenisie stołowym, sześciokrotny medalista mistrzostw świata w tej dyscyplinie. W środowisku żydowskim miasteczka funkcjonowało stowarzyszenie na rzecz osób ubogich.
Ostatnim rabinem bukowskiej gminy wyznaniowej był Hersz Lamer Szapiro, człowiek o bardzo dużym autorytecie wśród Żydów w tej części Podkarpacia.
Po zajęciu miasta przez Niemców, 13.09.1939 r., Ukraińcy z okolicznych wsi splądrowali wiele sklepów żydowskich, a także częściowo ich mieszkania. Wielu Żydów próbowało uciekać przed Niemcami na wschód. Stąd w Bukowsku było wielu uchodźców, którzy byli zmuszani do przymusowej pracy. Wiosną 1942 r., gdy Niemcy rozpoczęli eksterminację ludności żydowskiej, w samym Bukowsku mieszkało 804 Żydów. Zgrupowano ich w getcie, do którego przesiedlono także Żydów z Komańczy, Niebieszczan, Nowotańca, Markowiec, Pielni i Tokarni. Getto zlokalizowane zostało wokół tzw. Targowicy i ogrodzone drutem kolczastym. Za przebywanie poza nim groziła śmierć. Z tego powodu na stacji kolejowej w Nowosielcach żołnierze Wehrmachtu rozstrzelali Żydówkę z Bukowska i jej dziecko.
Od 5 sierpnia do 15 października 1942 r. Niemcy zamordowali na miejscowym cmentarzu żydowskim ponad 100 Żydów. Decyzję o likwidacji dzielnicy władze niemieckie podjęły prawdopodobnie we wrześniu. Likwidacja getta nastąpiła 19.09.1942 roku. Przebywało w nim wówczas ok. 1500 osób. Przewieziono ich furmankami do niemieckiego nazistowskiego obozu pracy i zagłady w Zasławiu (Zwangarbeitslager Zaslaw). W czasie likwidacji getta wyselekcjonowano ok. 60 młodych i silnych mężczyzn, których zatrudniono przy naprawie miejscowych dróg. Na terenie podległym żydowskiej gminie wyznaniowej w Bukowsku egzekucje Żydów miały miejsce także w 1943 r. w Szczawnem, gdzie we wrześniu w lesie rozstrzelano 51 osób, i w Komańczy – 3 osoby. Tych Żydów, których nie wysłano do obozów pracy, Niemcy wywieźli latem 1942 r. do obozu zgłady w Bełżcu. Nie ocalała żadna z bukowskich bóżnic. Miasto zostało znacznie zniszczone w czasie wojny i walk z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Zburzeniu i spaleniu uległo 160 domów. W efekcie tego w 1946 r. Bukowsko utraciło prawa miejskie. Zachował się cmentarz żydowski.
Według rejestru cegielni galicyjskich z 1903 roku w Bukowsku była cegielnia, której właścicielem był Kornreich Berko. Dotarłam też do informacji, iż Szaja Cobl i jego bracia zbudowali cegielnie i prowadzili przedsiębiorstwo budowlane.
Materiały ze stron:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bukowskohttps://www.bukowsko.pl/asp/pliki/download/kwartalnik_nr_7.pdfhttps://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/b/196-bukowsko/99-historia-spolecznosci/137142-historia-spolecznosci
