Znalazłam ciekawą pracę Alicji Mankowskiej pod tytułem " Utwory czwartorzędowe na obszarze arkusza Jarosław i ich znaczenie surowcowe", w której opisana jest geologia Jarosławia i okolic. Praca oparta jest na badaniach przeprowadzonych w latach 1959- 60. Jest w niej ciekawa wzmianka o cegielniach ....
" Bazę surowcową kopalin budowlanych na obszarze objętym arkuszem Jarosław stanowią głównie surowce ilaste, przede wszystkim lessy i mady rzeczne a następnie gliny zwałowe. Surowce okruchowe są mniej atrakcyjne niż surowce ilaste. Ludność miejscowa . eksploatuje surowce budowlane dorywczo, bez szerszego geologicznego rozeznania obszaru. Taki stan rzeczy nie pozwala na właściwe wykorzystanie zasobów kopalin budowlanych. Less występujący na Wyżynie Przykarpackiej jest surowcem ceglarskim mającym duże znaczenie dla przemysłu miejscowego. Mimo że jakość tego surowca nie jest zbyt wysoka, cegły wyprodukowane z lessu mają klasę 50-100, to jednak zasoby jego są tak znaczne, że mogą stanowić bazę dla miejscowego przemysłu materiałów budowlanych. Na obszarze arkusza Jarosław istnieją trzy większe cegielnie oparte na tym surowcu, a mianowicie w Jarosławiu, Krnhelu i Przeworsku. Cegielnie te nie mają dokumentacji geologicznych, mimo że czynne są już od kilkudziesięciu lat. W ciągu ostatnich kilku lat powstało około czterdziestu niewielkich cegielni prywatnych bądź spółdzielczych, używających gliny lessowej do produkcji cegieł. Wielką zaletą złóż lessowych występujących na tym terenie jest znaczna miąższość złoża, mała zmienność surowca zarówno w profilu poziomym, jak i pionowym, oraz brak nadkładu. Należy więc stwierdzić, że w rejonie występowania lessów można by lokalizować zakłady produkcyjne średniej wielkości, częściowo zmechanizowane, których zdolność produkcyjna mogłaby osiągnąć 3 mln cegieł rocznie. Obok glin lessowych. gliny pylaste (mady rzeczne) Sanu i Wisłoka stanowią atrakcyjny surowiec dla terenowego przemysłu ceglarskiego. W okresie międzywojennym w rejonie Białobrzegów i Bud Łańcuckich czynne były liczne małe, prywatne cegielnie; podobnie w rejonie Tryńczy Jarosławia i Manasterza. W ciągu ostatnich kilku lat rozpoczęło pracę kilkadziesiąt niewielkich cegielni, które grupują się głównie w rejonie Białobrzegów i Sieniawy. Okolice Pigan pod Sieniawą są od dwu lat największym producentem cegły systemem polowym. Zgrupowało się tu około 30 drobnych, prywatnych cegielni. W Szówsku i Sieniawie istnieją dwie większe cegielnie podległe Jarosławskim Terenowym Zakładom Przemysłu Materiałów Budowlanych. Cegielnia Sieniawa, założona w 1903 r., produkuje systemem ręcznym około l mln sztuk cegły rocznie. Cegielnia w Szówsku, założona 5 lat wcześniej, jest zmechanizowana, a jej obecna produkcja wynosi około 3 mln sztuk rocznie. W okresie międzywojennym produkowano tu również materiały cienkościenne, jednak surowiec służący do tego rodzaju produkcji został już wyeksploatowany. Za pomocą szczegółowych badań geologicznych prawdopodobne jest znalezienie odpowiedniej klasy surowca. Obszary występowania mad rzecznych są znaczne, zajmują one większość tarasu holoceńskiego i plejstoceńskiego. O ile pod względem jakości surowca złoża te przewyższają złoża glin lessowych, o tyle ustępują im pod względem budowy geologicznej (miąższość, rozprzestrzenienie, zanieczyszczenie piaszczyste, warunki hydrogeologiczne). Stwierdzić jednak należy, że złoża mad rzecznych Sanu i Wisłoka nadają się do lokalizacji niewielkich obiektów przemysłowych, produkujących cegłę pełną dla potrzeb lokalnych. Wielkość poszczególnych zakładów należałoby uzależnić przede wszystkim od wielkości zasobów i warunków geologicznych udokumentowanego złoża. Mogą to być zarówno zakłady mechaniczne, jak i częściowo zmechanizowane, w zależności od jakości udokumentowanego surowca. Także gliny zwałowe występujące na obszarze Wyżyny Dyluwialnej mogą mieć dużą wartość dla lokalnego przemysłu materiałów budowlanych. Eksploatowane są w szeregu niewielkich odkrywek do produkcji cegły. Jedna z większych cegielni, w miejscowości Giedlarowa podległa spółdzielni "Jedność" w Leżajsku, pracuje już od kilkudziesięciu lat, a obecny poziom produkcji wynosi milion cegieł rocznie klasy 50-100. W nielicznych przypadkach surowiec nadaje się także do wytwarzania materiałów cienkościennych. Ze względu na znaczne rozprzestrzenienie glin zwałowych na całej północnej części obszaru oraz ich dużą miąższość wydaje się, że gliny zwałowe w tym rejonie są ważnym surowcem ceramicznym. Złoża nadają się dla niewielkich cegielni produkujących cegłę pełną systemem mechanicznym. Zaznaczyć jednak należy, że surowiec wymaga hałdowania a także stosowania odpowiednich procesów przeróbczych dla zlikwidowania występujących w nim okruchów wapienia i marglu.
Link do materiału :
file:///C:/Users/kamil/AppData/Local/Temp/21586-29337-1-SM.pdf
