HISTORIA ŻURAWICKICH KOSZAR
Początki żurawickich koszar sięgają aż XIX wieku kiedy to Dowództwo Armii Monarchii Austriackiej podjęło decyzję o rozpoczęciu budowy obozu szańcowego wokół Przemyśla.
W Żurawicy powstał wówczas szaniec nr 13 klasy II.
Budowę jego rozpoczęto 25.09.1854 r., a zakończono końcem listopada 1855 r. Wraz z nim ukończono budowę drewnianych baraków koszarowych w Żurawicy Dolnej. W okresie od 09.03.1882 r. do 15.07.1884 r. nastąpiła modernizacja koszar. Zostały wówczas wybudowane murowane, parterowe budynki.
Przez kolejne lata rozbudowywano koszary, aby w 1890 r. ukończyć je.
Kwaterował tutaj 28 pułk artylerii polowej współtworzący 10 brygadę artylerii polowej mającą komendę przy VII Zespole koszarowym w Przemyślu (ul. Mickiewicza).
W koszarach Żurawicy Dolnej w 1917 r. przetrzymywani byli strzelcy Legionów Polskich, internowani po kryzysie przysięgowym. Pod koniec wojny w 1918 r., na terenie Garnizonu Żurawica, stacjonował 9. Galicyjski Pułk Piechoty Armii Austro – Węgierskiej.
W toku walk z Ukraińcami na Ziemi Przemyskiej, koszary zostały zajęte 04.11.1918r. przez oddział por. Suchomli. Od tego dnia żurawickie koszary weszły, jako obiekt, na stan Wojska Polskiego.
Do połowy listopada 1920 r. w koszarach nie znajdowały się żadne oddziały wojskowe. Dopiero w połowie tego miesiąca, został przeniesiony do nich II Batalion Czołgów. Batalion ten wchodził w skład 1. Pułku Czołgów Armii gen. Hallera do dnia 10.09.1921r., kiedy to został usamodzielniony.
W połowie 1922 r. do Żurawicy przeniesiono z Warszawy I Batalion Czołgów i Centralną Szkołę Czołgów, a w styczniu 1923 r. z Poznania III Batalion Czołgów. Z dniem 16.02.1923r. na bazie tych oddziałów reaktywowano 1. Pułk Czołgów. Od grudnia 1928 r. Żurawica wraz z Lipowicą i Siedliskmi zostały włączone w skład Garnizonu Przemyśl.
W 1929 r. sformowano w Żurawicy 2. Dywizjon Samochodów Pancernych.
Na bazie tych trzech oddziałów sformowano w dniu 16.06.1931 r. 2. Pułk Pancerny. W październiku 1933 r. w/w oddział został przekształcony w 2. Batalion Czołgów i Samochodów Pancernych pożniej 2 batalion pancerny
Batalion ten był największą jednostką tego typu w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Na jego stanie znajdowała się ogółem 1/5 całego sprzętu pancernego Wojska Polskiego. Posiadał on na swoim wyposażeniu: czołgi lekkie Renault FT – 70 szt., czołgi lekkie 7TP – 57 szt., czołgi lekkie Vickers – 20 szt., czołgi rozpoznawcze TK – 32 szt.
Przed wybuchem II wojny światowej na jego wyposażeniu znajdowało się 147 czołgów lekkich różnego typu i 32 czołgi rozpoznawcze.
W koszarach został zorganizowany Ośrodek Zapasowy Broni Pancernej nr 3. Ewakuował się on 10.09.1939 r., a koszary zostały zajęte dzień później przez Wehrmacht.
Żurawiccy Pancerniacy zapisali chlubną kartę podczas II wojny światowej. Brali udział w walkach od samego początku konfliktu, aż do jego zakończenia. Uczestniczyli w działaniach podczas kampanii wrześniowej, następnie w kampanii francuskiej, w składzie II Korpusu Polskiego oraz 1. Dywizji Pancernej.
Ci co nie dostali się niewoli i pozostali w kraju, aktywnie włączyli się w działania konspiracyjne. Podczas okupacji, w oparciu o budynki koszarowe i garaże, Wehrmacht rozwinął bazę logistyczną dla swoich jednostek. Po wycofaniu się Niemców, w lipcu 1944 r., koszary zostały zajęte przez Armię Czerwoną, jednak przez rok nie stacjonowały w nich żadne oddziały.
Pod koniec lipca 1945 r. do Żurawicy powrócili Pancerniacy. Były to pododdziały 4. Brygady Pancernej, wyposażone w czołgi T-34. Rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z dniem 06.02.1946 r. brygada została przeformowana na 8. Pułk Czołgów.
Pododdziały, które stacjonowały w Tarnowie dołączyły do tych w Żurawicy i jako cały oddział od lata br. brał udział w walkach z UPA. Pułk uczestniczył także w Akcji „Wisła” w składzie 9 Dywizji Piechoty.
W maju 1949 r. nastąpiło przebazowanie pułku do Żagania, a na jego miejsce została utworzona 4. Składnica Uzbrojenia i Amunicji.
Obejmowała ona koszary w Żurawicy Dolnej oraz dawny fort Twierdzy Przemyśl nr XII „Werner”. W dawnym kompleksie koszarowym w Żurawicy Górnej powstał Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych.
Składnica istniała do 26 kwietnia 1993 r., kiedy to 1 batalion czołgów i kompania 14 Pułku Czołgów zostały przeniesione do Żurawicy z Przemyśla jako miejsce stacjonowania. Na jesień br. do Żurawicy został dodatkowo przeniesiony 2 i 3 batalion czołgów .
Z dniem 01.01.1994 r. bataliony te weszły w skład formowanej 14 Brygady Pancernej. Po czterdziestu czterech latach Pancerniacy ponownie powrócili do żurawickich koszar.
Bataliony wyposażone były w czołgi T-55 do 1995 roku, kiedy to 1 batalion został przezbrojony w czołgi T-72 M1. Rok później otrzymał je także 2 batalion. W dniu 01.07.2000 r. w/w bataliony weszły w skład 21 Brygady Strzelców Podhalańskich .
W wyniku reorganizacji 21 BSP w 2002 r. został rozwiązany 2 batalion czołgów.
W 2006 r. fort nr XII „Werner” został przekazany Agencji Mienia Wojskowego.
Na terenie koszar w wydzielonych budynkach utworzone zostały 01.06.1963 r. Wojskowe Zakłady Naprawy Sprzętu Elektromechanicznego. Z dniem 01.01.1972 r. zakład został przekształcony w Wojskowy Zakład Uzbrojenia nr 3, który zlikwidowano w 1992 r., a w jego miejsce utworzono Okręgowe Warsztaty Naprawy Techniki Wojskowej, które funkcjonowały do 01.07.1999
Do dnia dzisiejszego na terenie kompleksu koszarowego w Żurawicy stacjonują 1 bcz i 4 RWT. 30 grudnia 2022r nastąpiła zmiana podporządkowania 1 batalionu czołgów z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich na 19 Brygadę Zmechanizowaną w Lublinie.
